Recht op toegang tot de informatie
Uitgebreide openbaarheid van de vergaderingen van de gemeenteraad
In tegenstelling tot de vergaderingen van het college van burgemeester en schepenen die niet openbaar zijn (artikel 104) zijn de vergaderingen van de gemeenteraad openbaar (artikel 93 van de NGW), behalve wanneer een vergadering achter gesloten deuren vereist is. De burger kan ze dus bijwonen, zonder echter aan de debatten deel te nemen.
De Nieuwe Gemeentewet (art 87 bis) bepaalt dat plaats, dag, tijdstip en agenda van de vergaderingen van de gemeenteraad ter kennis worden gebracht van het publiek door aanplakking aan het gemeentehuis, maar ook op de website van de gemeente.
De pers en belangstellende inwoners van de gemeente kunnen overigens op hun verzoek persoonlijk op de hoogte gesteld worden van de agenda van de gemeenteraad.
Openbaarheid van de schriftelijke en mondelinge vragen van de gemeenteraadsleden
De gemeenteraadsleden hebben het recht om aan het college van burgemeester en schepenen schriftelijke en mondelinge vragen te stellen.
Artikel 84 van de Nieuwe Gemeentewet bepaalt dat de vragen en antwoorden op de website van de gemeente worden geplaatst.
Openbaarheid van de notulen van de gemeenteraad
De notulen van elke vergadering van de gemeenteraad moeten op de website van de gemeente geplaatst worden (artikel 89).
De Nieuwe Gemeentewet voorziet daarnaast de mogelijkheid om de beraadslagingen aan de inwoners ter plaatse bekend te maken.
Openbaarheid van de begrotingen en van de rekeningen
De Nieuwe Gemeentewet (artikel 112) bepaalt het volgende: "vanaf hun goedkeuring door de gemeenteraad, worden volgende documenten bekendgemaakt op de website van de gemeente: de gemeentelijke ontwikkelingsplannen, de gemeentelijke bestemmingsplannen, de jaarlijkse begroting, het driejaarlijks plan en de rekeningen."
De Nieuwe Gemeentewet (artikel 242) bepaalt dat de begrotingen en rekeningen worden neergelegd op het gemeentehuis, waar eenieder er altijd ter plaatse kennis van kan nemen.
Openbaarheid van de gemeentelijke reglementen en verordeningen
De reglementen en verordeningen van de gemeenteraad, van het college van burgemeester en schepenen en van de burgemeester worden niet alleen bekendgemaakt door middel van een aanplakbrief, maar ook door plaatsing in hun geheel op de website van de gemeente (artikel 112).
Daarnaast moeten de reglementen en verordeningen van de gemeenteraad ook op de website van het Gewest (artikel 119 NGW en Ord. 29.5.2008) worden bekendgemaakt. Zij zijn beschikbaar via het Editoria platform.
Openbaarheid van het gemeentebestuur
Eenieder heeft het recht om alle gemeentelijke bestuursdocumenten te raadplegen en er kopieën van te laten nemen, behoudens de bij de wet vastgestelde uitzonderingen.
De wet van 12 november 1997 regelt de openbaarheid van bestuur in de gemeenten:
- actieve openbaarheid met name door vier verplichtingen:
- het opstellen en bekendmaken van een documentatie over de bevoegdheden en de organisatie van de gemeente;
- de conceptie en realisatie van officiële informatie;
- het vermelden in alle briefwisseling van de gemeente van de administratieve gegevens van de ambtenaar bevoegd voor het verstrekken van informatie over een dossier;
- het vermelden van de beroepsmogelijkheden, de geldende vormen en termijnen voor het bekendmaken van beslissingen met individuele strekking;
- passieve openbaarheid door de invoering van het recht van inzage, het recht om kopieën te laten nemen (tegen kostprijs) en het recht om toelichting te krijgen over de handelingen. Dit gebeurt op schriftelijk verzoek van de belangstellende persoon.
Deze wet is opgeheven bij gezamenlijk decreet en ordonnantie van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest, de Gemeenschappelijke Gemeenschapscommissie en de Franse Gemeenschapscommissie van 16 mei 2019 betreffende de openbaarheid van bestuur bij de Brusselse instellingen.
Ingeval zich moeilijkheden voordoen om het document te verkrijgen voorziet de Ordonnantie van 30 mei 2013 de mogelijkheid om een adviesaanvraag in te dienen bij de Gewestelijke Commissie voor Toegang tot Bestuursdocumenten.
Inlichtingen in correspondentie
Het “Gezamenlijk decreet en ordonnantie van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest, de Gemeenschappelijke Gemeenschapscommissie en de Franse Gemeenschapscommissie betreffende de openbaarheid van bestuur bij de Brusselse instellingen van 16 mei 2019” legt transparantieverplichtingen op aan de administratieve overheden.
Derhalve moeten in alle correspondentie de naam, de voornaam, de hoedanigheid, het administratief adres, het telefoonnummer en het e-mailadres van degene die meer inlichtingen over het dossier kan verstrekken, worden vermeld.
In afwijking mag deze vermelding bij gelijkaardige briefwisseling die naar meer dan honderd bestemmelingen wordt gestuurd worden beperkt tot het administratief adres, het telefoonnummer en, indien bestaand, het specifieke e-mailadres van de bevoegde administratieve eenheid.
Elke eenzijdige bestuurshandeling met individuele strekking die ter kennis wordt gebracht van een bestuurde, vermeldt de mogelijkheid om zich te wenden tot de Brusselse ombudsman, evenals de manier waarop dat moet gebeuren, de eventuele administratieve beroepsmogelijkheden, de instanties waarbij het beroep moet worden ingesteld en de geldende vormen en termijnen. Bij ontstentenis neemt de verjaringstermijn voor het indienen van het beroep geen aanvang.