Naast de algemene financiering van de plaatselijke besturen beheert en controleert BPB het gebruik van de specifieke financiële steun die wordt toegekend aan de gemeenten, de OCMW's of vzw's, in de vorm van facultatieve subsidies. Deze budgetten worden toegekend om in diverse domeinen (sportinfrastructuur, gemeentepersoneel, werken en investeringen...) projecten te kunnen opzetten die inspelen op de prioriteiten van de regering, in het kader van een reeks gewestelijke beleidsinitiatieven.
Contractuele algemene financiering
De contractuele algemene financiering heeft betrekking op de driejaarlijkse financiering die sinds 2007 aan de gemeenten wordt toegekend. Bedoeling is om de gemeenten bij de economische ontwikkeling van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest te betrekken. Met het oog daarop richt de Regering een oproep kandidaturen tot de gemeenten om de vooropgestelde maatregelen te preciseren en om tot fiscale eenvormigheid te komen.
Om voor die subsidie in aanmerking te komen, moeten de gemeenten een kandidatuurdossier indienen en een overeenkomst met het Brussels Hoofdstedelijk Gewest afsluiten.
Openbare werken en overheidsinvesteringen
Met het oog op de verbetering van de leefkwaliteit van de Brusselaars, in uitvoering van de ordonnantie van 16 juli 1998 betreffende de toekenning van subsidies om investeringen van openbaar nut aan te moedigen, moedigt het Brussels Hoofdstedelijk Gewest de plaatselijke besturen aan om openbare werken en overheidsinvesteringen te verwezenlijken inzake gebouwen, openbare ruimtes (wegen, pleinen, fietspaden, ...) en groene ruimtes (parken, begraafplaatsen, ...). Die projecten worden opgenomen in driejarige investeringsprogramma's (DIP's).
Zo worden er subsidies toegekend voor projecten van gewestelijk belang die bijdragen tot de realisatie van het gewestelijke plan voor duurzame ontwikkeling (GPDO), via de driejarige ontwikkelingsdotatie (DOD). De meest recente projectoproep, voor de driejarige periode 2019-2021, had als thema rationeel energieverbruik (REV). Deze projecten maken het mogelijk daken te renoveren, isolatiewerken uit te voeren of ramen te vervangen, enz., voor scholen, sporthallen of rusthuizen bijvoorbeeld.
De driejarige investeringsdotatie (DID), toegekend aan de gemeenten volgens de verdeelsleutel van de algemene dotatie aan de gemeenten (ADG), heeft als doel investeringen van openbaar nut aan te moedigen m.b.t. wegen, openbare ruimten, administratieve gebouwen en sanering op het grondgebied van het Gewest.
De gemeentelijke sportinfrastructuur
Als gevolg van de overheveling van bevoegdheden na de zesde staatshervorming en krachtens de ordonnantie van 31 mei 2018 met betrekking tot de toekenning van subsidies voor investeringen in gemeentelijke sportinfrastructuur, stelt het Gewest geldmiddelen ter beschikking van de gemeenten opdat ze een inclusief sportbeleid kunnen voeren.
In de praktijk verloopt de toewijzing van de budgetten na de publicatie van projectoproepen: om de drie jaar een oproep voor "klassieke" sportinfrastructuur (gebouwen, sportvelden, ...), en daarnaast een jaarlijkse oproep, namelijk inzake buurtsportinfrastructuur. De bedragen worden verdeeld op basis van criteria zoals de toegankelijkheid voor personen met een handicap, voldoende aandacht voor het genderaspect en de energieprestaties van de infrastructuur, of ook nog de mogelijkheid om tijdblokken te reserveren voor bejaarden.
Lokaal personeel
Om de lokale openbare sector aantrekkelijker te maken worden er meerdere budgetten toegekend om de gemeenten en OCMW's te helpen hun personeelskosten te dekken. Het Gewest komt tussen op verschillende manieren: weddeverhogingen, terugbetaling van verplaatsingskosten, statutarisering, opleiding, ...
Personeelsuitgaven
De personeelsuitgaven vormen een aanzienlijke en terugkerende last voor de gemeenten; hun financiële situatie belemmert vaak de toekenning van weddeverhogingen. De tegemoetkoming van het Gewest via een subsidie moet hen dus in staat stellen hun personeelsleden te belonen en daarbij de financiële last van deze weddeverhoging te verlichten.
De gewestelijke tegemoetkoming die aan de gemeenten wordt toegekend op grond van verschillende sectorale akkoorden, gesloten in het comité C van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest, wordt gestort aan de gemeenten en is bestemd voor alle plaatselijke besturen (de gemeenten storten het aandeel van de OCMW's, ziekenhuizen en Hoofdstuk XII-verenigingen naar hen door).
Wat het statutariseringsbeleid betreft, neemt de gewestelijke inspanning de vorm aan van een premie aan de plaatselijke besturen voor elke statutaire aanwerving.
Overigens kent het Gewest, naar aanleiding van de hervorming van het GECO-stelsel (gesubsidieerde contractuelen) bij de plaatselijke besturen, een subsidie toe aan de gemeenten, OCMW's en de publiekrechtelijke vereniging Les Cuisines bruxelloises om de voormalige GECO's op wie de hervorming van toepassing is in dienst te houden.
Mobiliteit
Om de zachte mobiliteit aan te moedigen ondersteunt het Brussels Hoofdstedelijk Gewest de gemeenten en OCMW's door MIVB-abonnementen volledig terug te betalen en Brupass-abonnementen gedeeltelijk. Het Gewest komt ook tussen in de verplaatsingskosten door fiets- en wandelvergoedingen toe te kennen.
Beroepsinschakeling
Om laaggeschoolde jongeren aan het werk te krijgen, moedigt het Brussels Hoofdstedelijk Gewest de gemeenten aan die jongeren een eerste werkervaring te geven op de werkvloer, in het bijzonder in de openbare sector. Zo wordt financiële steun toegekend aan de gemeenten die een of meerdere deeltijds lerende jongeren ten laste nemen. De verdeling van het aantal betrekkingen en de toegekende bedragen worden bepaald op basis van een kandidatuuroproep.
Opleiding
De opleiding van het personeel van de plaatselijke besturen wordt verzekerd via een subsidie toegekend aan de vzw Gewestelijke School voor Openbaar Bestuur (GSOB). Met de gewestelijke tegemoetkoming kunnen seminars georganiseerd worden, specifieke opleidingsmodules (taallessen bijvoorbeeld), afgestemd op het type doelgroep (arbeiders, nieuwkomers, ...).
Diversiteit
Gemeentelijke besturen die werkzoekenden aanwerven die afkomstig zijn uit wijken waar het werkloosheidspercentage van de bevolking hoger dan het gewestelijke gemiddelde is, kunnen een subsidie krijgen.
Openbare ziekenhuizen
In uitvoering van de ordonnantie van 13 februari 2003 krijgen de ziekenhuizen van het Irisnetwerk een gewestelijke subsidie via een subsidie aan ziekenhuisgemeenten in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest.
Gelijke kansen en kwetsbare doelgroepen
Subsidies die het mogelijk maken gelijkekansenprojecten op te zetten worden ook toegekend op basis van een projectoproep gericht aan de gemeenten die initiatieven willen opzetten inzake gelijke kansen voor vrouwen en mannen, de bestrijding van geweld tegen vrouwen, de bestrijding van discriminatie ten overstaan van LGBTQIA+-personen, de inclusie van personen met een handicap, de bestrijding van racisme en vreemdelingenhaat, of nog de bevordering van non-discriminatie en diversiteit bij het gemeentepersoneel.
Het Gewest subsidieert overigens de gemeenten die via hun OCMW deelnemen aan een vernieuwend project inzake pedagogische workshops op maat. Voor deze originele begeleidingsmethode wordt samengewerkt met het onderwijs voor sociale promotie. Ze moet de personen die de begeleiding krijgen en die een uitkering krijgen van het OCMW, voorbereiden om opnieuw te gaan studeren of een kwalificerende beroepsopleiding te volgen.
Steun voor vzw's
Het Gewest kent ook steun toe aan organisaties die actief zijn in openbare domeinen die verband houden met de bevoegdheden van de plaatselijke besturen.
Naast de financiering van de organisatie van de Europese week van de lokale democratie krijgt Brulocalis financiële steun van het Gewest voor het maken van het tijdschrift Nieuwsbrief, voor het updaten van een databank over de subsidies waarvoor de Brusselse plaatselijke besturen in aanmerking komen, of nog de coördinatie van een werkgroep "Europa", die is opgezet om de gemeenten te helpen Europese subsidies te krijgen.