Dit evenement is het resultaat van de samenwerking tussen alle Belgische overheidsniveaus, van de federale overheid tot de gemeenten, waaronder het Brussels Hoofdstedelijk Gewest, dat alles coördineert.
Bijwerking juridisch kader
Het voorbereidend werk bestond er eerst in het juridische kader bij te werken, in het bijzonder via de aanname van uitvoeringsbesluiten na de aanname van het Nieuw Brussels Gemeentelijk Kieswetboek eind 2023.
Bovendien is er juridische ondersteuning opgezet om te voldoen aan de verzoeken en vragen van de gemeenten en andere verkiezingspartners over de wetgeving en de procedures. Tijdens de verkiezingsperiode werden ook verklarende fiches opgesteld, met name over verklaringen van taalaanhorigheid en de verkiezingscampagne.
De directie Algemene en Juridische Zaken doet meer dan enkel de verkiezingen organiseren. Daarnaast zijn bepaalde besluiten aangenomen, ondanks het ontbreken van een regering met volle bevoegdheden sinds de gewestverkiezingen.
Communicatie en begeleiding van lokale actoren
De verkiezingswebsite ging online in januari 2024. Op deze website staat alle informatie die interessant kan zijn voor zowel burgers als (mogelijke) kandidaten.
Bovendien zijn er subsidies toegekend aan verenigingen die bewustmakingsactiviteiten organiseren (bijvoorbeeld socialemediacampagnes, speed-dating tussen jongeren en kandidaten, radioworkshops door jongeren en inschrijvingsdagen voor buitenlandse burgers).
Een brochure over de toegankelijkheid van de stembureaus werd gepubliceerd. Op 25 januari en 27 juni hebben er User Clubs plaatsgevonden. Dit zijn informatievergaderingen met BPB en de gemeenten om alle recente informatie over de verkiezingen mee te delen. Er zijn tussen april en september ook opleidingen gegeven aan de gemeenten en aan de voorzitters van de hoofdbureaus.
Technische innovaties
Op technisch vlak werden de testen en de operationalisering van de verschillende programma’s regelmatig opgevolgd.
Voor deze verkiezingen liet het gewest een nieuw programma ontwikkelen, ADELE, om de kiezerslijst te digitaliseren en de processen-verbaal van de stembureaus elektronisch op te stellen. Die vernieuwing heeft ertoe geleid dat de stembureaus veel vlotter en doeltreffender konden werken.
Daarnaast hebben de teams een delegatie Nederlandse waarnemers onthaald uit de gemeente Haarlemmermeer. Zij wilden weten hoe de gemeenteraadsverkiezingen verlopen in België. Hiertoe werd er een infosessie en een bezoek aan de stembureaus georganiseerd.
Coördinatie van de verkiezingen
Op 13 oktober 2024 vonden de gemeenteraadsverkiezingen plaats, die geleid hebben tot de vorming van nieuwe gemeenteraden.
Om het vlotte verloop van het verkiezingsproces in de negentien gemeenten te coördineren, is er in de kantoren van de GOB een gewestelijk coördinatiecentrum opgezet. Dat omvatte
- de eerstelijnshelpdesk;
- het crisiscentrum met interne medewerkers en externe partners om incidenten doeltreffend op te lossen;
- de juridische tweedelijnshelpdesk;
- technische helpdesks van de verschillende leveranciers.
Dit centrum bood de gemeentebesturen en stembureaus onmiddellijk doeltreffende ondersteuning. Door de verschillende juridische vragen te beantwoorden (bv. over de geldigheid van bepaalde oproepingsbrieven) en door technische incidenten op te lossen, heeft het centrum ervoor gezorgd dat de stemming in alle stembureaus vlot is verlopen.
Validatie en opvolging na de verkiezingen
Het verkiezingsteam heeft zijn werk na de verkiezingen voortgezet, met name via het secretariaat van het Rechtscollege, dat de verkiezingen valideert en de eventuele klachten behandelt.
Dit secretariaat:
verwerkt en controleert alle documenten bezorgd door de hoofdbureaus;
neemt de beroepen tegen de verkiezingen en inzake de overschrijding van de verkiezingsuitgaven in ontvangst, die behandeld moeten worden door het rechtscollege;
organiseert de hertellingen van stembiljetten;
neemt deel aan de vergaderingen van het Rechtscollege en beheert de raadpleging van documenten door kandidaten of hun advocaten.
Tijdens de gemeenteraadsverkiezingen in Sint-Joost-ten-Node werden er onregelmatigheden vastgesteld bij tal van volmachten. Aangezien er meer waren dan het aantal stemmen dat nodig was om een zetel te doen kantelen van de ene lijst naar de andere, heeft het Rechtscollege beslist om de verkiezing ongeldig te verklaren. In februari 2025 werd er om die reden een nieuwe verkiezing georganiseerd in deze gemeente.
Benoeming van de burgemeesters en OCMW-verkiezingen
Zodra de verkiezingen gevalideerd waren, heeft het bestuur de dossiers voor de benoemingen van de burgemeesters voorbereid. Die zijn vervolgens benoemd door de Brusselse Hoofdstedelijke Regering uit de verkozenen op basis van een voordrachtakte, gesteund door een dubbele meerderheid.
De meeste burgemeesters (zeventien) hebben de eed afgelegd voor de huidige minister van Plaatselijke Besturen in 2024. Het bestuur heeft ook gezorgd voor de processen-verbaal van deze eedafleggingen en van de verschillende administratieve stappen die eruit voortvloeien (bv. de publicatie van de benoemingsakten van de burgemeesters in het Belgisch Staatsblad).
Tegelijk heeft het bestuur een besluit van het Verenigd College voorbereid, net als een omzendbrief over de OCMW-verkiezingen. Het bestuur heeft de gemeenten en OCMW's ook geholpen bij de infunctietreding van de nieuwe raadsleden door vragen te beantwoorden, hoofdzakelijk over onverenigbaarheden en verklaringen van taalaanhorigheid.