Internationale relaties

Sinds 1 januari 2024, onder het gezag van het Comité van Ministers van de Raad van Europa, is het Steering committee on Democracy - de opvolger van het European Committee on Democracy and Governance - bevoegd voor de tenuitvoerlegging van intergouvernementele werkzaamheden van de Raad van Europa inzake democratie en democratisch bestuur.

Daarbij is het CDDEM verantwoordelijk voor het ontwikkelen van voorstellen van normen en referentiekaders inzake de domeinen die betrekking hebben op haar activiteiten en bevoegdheden, evenals praktijkinstrumenten voor de toepassing ervan.

Het Stuurcomité is een forum waar hoge ambtenaren samenkomen om informatie, standpunten en goede praktijken uit te wisselen over kwesties die te maken hebben met democratische instellingen en processen, de democratische deelname aan het openbare leven van burgers en maatschappelijk middenveld, goed bestuur op alle beleidsniveaus, en de impact van artificiële intelligentie op het democratische leven en processen.

Het Congres van Lokale en Regionale Overheden van de Raad van Europa is een politieke vergadering van 612 verkozenen (306 titularissen en 306 plaatsvervangers) – gewestelijke en gemeenteraadsleden, burgemeesters, (ministers-)presidenten van gewesten – die meer dan 130 000 gemeenschappen van 46 Europese landen vertegenwoordigen.

Het werd in 1994 opgericht en vormt de 3e pijler van de Raad van Europa (met de parlementaire vergadering en de ministerraad).
Het speelt een fundamentele rol in de bevordering van de democratie door de lokale en regionale besturen te betrekken bij de werkzaamheden van de Raad van Europa. Het Congres heeft als missie te ijveren voor de territoriale democratie, de lokale en regionale governance te verbeteren en de autonomie van de collectiviteiten te versterken.

Het waakt ("monitoring") in het bijzonder over de toepassing van de beginselen die opgenomen zijn in het Europees Handvest inzake lokale autonomie. Het moedigt de processen tot decentralisering en regionalisering aan, evenals de grensoverschrijdende samenwerking tussen steden en regio's.

De Belgische delegatie bestaat uit zes effectieve en zeven plaatsvervangende leden.

Het Europees Parlement bestaat uit 720 volksvertegenwoordigers uit de 27 lidstaten van de Europese Unie. Sinds 1979 worden de parlementsleden voor een termijn van vijf jaar verkozen via rechtstreekse algemene verkiezingen. Er zitten 22 Belgische leden in het Europees Parlement.

Het Europees Parlement heeft de voorbije decennia geleidelijk meer macht verworven. Vandaag is het medewetgever in de meeste materies van de Unie. Samen met de Raad bekrachtigt of wijzigt het de voorstellen vanuit de Commissie en oefent het ook controle uit op de werkzaamheden hiervan. Het keurt ook de begroting van de Unie goed.

Parallel met deze officiële bevoegdheden werkt het Parlement nauw samen met de nationale parlementen van de Lidstaten. Dankzij de gemengde parlementaire vergaderingen die geregeld worden georganiseerd, kan het in zijn debatten beter rekening houden met nationale standpunten.

Mensenrechten behoren tot de prioriteiten van het Europees Parlement. Het Parlement is een centrale speler in de strijd voor democratie, vrije meningsuiting, vrije verkiezingen en rechten van onderdrukten.

Om de belangen van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest te verdedigen en te vertegenwoordigen heeft de regering van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest de Delegatie van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest bij de Europese Unie opgericht.

Deze delegatie staat onder de afdeling Europa van Brussels International, en is het raakvlak tussen de Europese instellingen (Commissie, Raad, Parlement, Comité van de Regio's, Economisch en Sociaal Comité, Europese Investeringsbank enz.) en het Brussels Hoofdstedelijk Gewest.

Brussel Plaatselijke Besturenneemt deel aan de door de Delegatie georganiseerde "Cordi-EU".

Het Comité van de Regio's (CvdR) tracht sinds zijn oprichting in 1994 de burgers van de EU dichter bijeen te brengen. Het Comité van de Regio's (met inbegrip van een Nationale delegatie van België) is binnen de EU de vergadering van de regionale en lokale afgevaardigden. Sinds het Verdrag van Lissabon moet het CvdR tijdens het hele wetgevingsproces dat het Europees Parlement en de Raad van de EU aanbelangt, worden geraadpleegd voor volgende domeinen: economische en sociale cohesie, trans-Europese infrastructuurnetwerken, gezondheid, onderwijs en cultuur, werkgelegenheid, sociaal beleid, milieu, beroepsopleiding, transport, burgerbescherming, klimaatverandering en energie. Drie basisprincipes: subsidiariteit, nabijheid en partnerschap.

Het Europese regionale beleid wil via het EFRO (Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling) nieuwe kansen creëren voor Europese burgers en de onevenwichtigheden in welvaartspeil tussen de regio's verminderen. Verder wil het de regio's helpen om zich beter te wapenen met het oog op de versnelling van de concurrentie in een geglobaliseerde economie.

In samenwerking met de instanties van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest ondersteunt het Europese regiobeleid de ontwikkeling van activiteiten in bepaalde regionale zones, en meer bepaald projecten ten gunste van werkgelegenheid, opleiding en respect voor het milieu.

Het Europees Sociaal Fonds (ESF) is een financieel instrument van de Europese Unie. Het wil de werkgelegenheid in de Lidstaten ondersteunen maar ook de sociale en economische cohesie bevorderen. De uitgaven van het ESF vertegenwoordigen ongeveer 10 % van de totale EU-begroting.

De REGR is een niet-gouvernementele organisatie die in 1951 werd opgericht in Genève. Het is de grootste organisatie van lokale en regionale overheden in Europa. De REGR heeft als doel een verenigd Europa te promoten dat steunt op lokale en regionale autonomie en op democratie, dat informatie-uitwisseling op lokale en regionale niveaus bevordert, en dat samenwerkt met partners in de rest van de wereld. De REGR covert een grote waaier aan activiteiten zoals transport, regionaal beleid, milieu, gelijke kansen, governance.

United Cities and Local Governements (UCLG) vertegenwoordigt en verdedigt de belangen van lokale overheden op het wereldtoneel, ongeacht de omvang van de besturen waarop ze steunen. De organisatie is gevestigd in Barcelona en heeft de volgende missie: de eenvormige stem en verdediger zijn van de democratische lokale autonomie, promotie van haar waarden, doelstellingen en belangen, via samenwerking tussen lokale overheden en binnen de internationale gemeenschap.

Een gericht actieprogramma: UCLG heeft een gericht actieplan met als belangrijkste krachtlijnen:

1. De plaats en invloed van lokale overheden en hun verenigingen in de wereldgovernance doen toenemen;
2. UCLG uitwerken tot belangrijkste steun voor innoverende en doeltreffende lokale overheden, dicht bij hun burgers;
3. UCLG doen uitgroeien tot een democratische en doeltreffende wereldwijde organisatie. De UCLG-leden vertegenwoordigen bijna de helft van de wereldbevolking.

UCLG is aanwezig in 140 van de 191 lidstaten van de VN. De UCLG-leden zijn zowel steden als verenigingen van lokale overheden die alle steden en lokale besturen van een land vertegenwoordigen.  Meer dan 1 000 steden in 95 landen zijn rechtstreeks aangesloten bij UCLG. 112 verenigingen van lokale overheden zijn UCLG-leden. Zij vertegenwoordigen daarmee bijna alle lokale overheden ter wereld.

Eurocities is een netwerk van grote Europese steden. Het groepeert vandaag de plaatselijke besturen van 140 steden in 30 Europese landen.

Het netwerk heeft als opdracht invloed uit te oefenen op de Europese instellingen en met hen samen te werken om antwoorden te vinden op de vraagstukken en problemen die het leven van alledag van de Europeanen bepalen.

Metropolis is de wereldwijde vereniging van grootsteden. Ze heeft als ambitie een internationaal forum tot stand te brengen waar de grote steden overleg kunnen plegen over gemeenschappelijke problemen.

De Benelux komt tussenbeide voor alles wat de interterritoriale samenwerking betreft.

Op 20 februari 2014 is de Benelux-Overeenkomst inzake grensoverschrijdende samenwerking tussen territoriale gemeenschappen of autoriteiten geactualiseerd. Op grond van deze tekst kunnen lokale overheden, over de grenzen heen binnen de Benelux, administratieve overeenkomsten sluiten en grensoverschrijdende openbare lichamen of gemeenschappelijke organen oprichten.

Vóór dit verdrag in voege trad, moesten grensbesturen zich beperken tot informele contacten of regelingen of tot privaatrechtelijke overeenkomsten.